در بسیاری از معاملات روزمره، پرداخت وجه از طریق دستگاه‌های کارت‌خوان (POS) انجام می‌شود. اما گاهی ممکن است وجه مورد نظر به اشتباه یا به شکل نامتعارف در دستگاه پوزی کارت‌کشیده شود که متعلق به فروشنده یا ارائه‌دهنده خدمت نبوده و امکان پیگیری دقیق دریافت‌کننده وجه وجود نداشته باشد. در این شرایط، چگونه می‌توان وجه پرداختی را بازگرداند؟ و چه ضمانت‌های قانونی برای پیگیری وجود دارد؟ همچنین در صورتی که شائبه پول‌شویی وجود داشته باشد، چه پیامدهای حقوقی مطرح خواهد شد؟
۱. وضعیت حقوقی پرداخت اشتباه وجه
مطابق با ماده ۳۰۱ قانون مدنی:
«کسی که عمداً یا اشتباهاً چیزی را که مستحق نبوده دریافت کرده، ضامن است و باید آن را به صاحبش رد کند.»
این ماده مبنای اصلی مطالبه وجه در مواردی است که شخصی بدون استحقاق، وجهی را از دیگری دریافت کرده باشد. اگر شما وجهی را از طریق دستگاه پوز متعلق به فردی نامرتبط پرداخت کرده‌اید، و قادر به اثبات ارائه خدمت یا کالای معادل آن وجه توسط دارنده دستگاه نیستید، می‌توانید استناد به این ماده نمایید و وجه خود را مطالبه کنید.
۲. گام‌های قانونی برای استرداد وجه
الف. جمع‌آوری مستندات:
– تراکنش بانکی
– شواهد و مدارک ارائه خدمات
– شهود
ب. ارسال اظهارنامه قانونی:
مطابق با ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی
ج. طرح دعوای حقوقی:
دعوی استرداد وجه غیرقانونی در دادگاه محل وقوع تراکنش یا اقامت‌گاه خوانده
د. مراجعه به پلیس فتا یا شکایت کیفری: در صورت وجود سوءنیت
۳. ارتباط با قانون مبارزه با پول‌شویی
مطابق با ماده ۲ قانون مبارزه با پول‌شویی:
الف) تحصیل، نگهداری یا استفاده از عواید حاصل از فعالیت‌های غیرقانونی…
ب) تبدیل یا جابه‌جایی مال برای پنهان‌کردن منشأ غیرقانونی آن.
در صورت استفاده از پوز غیرمرتبط برای انتقال پول و پنهان‌کردن هویت دریافت‌کننده، احتمال شائبه پول‌شویی وجود دارد.
۴. ضمانت اجرای کیفری
در صورت اثبات سوءنیت:
– حبس تعزیری از ۶ ماه تا ۲ سال برای تحصیل مال نامشروع
– مسدود شدن حساب بانکی
– احتمال ورود به لیست سیاه مالیاتی یا بانکی
۵. نقش بانک‌ها و شاپرک
بانک‌ها موظف به بررسی تطابق تراکنش با مجوز صنفی دارنده پوز هستند. همچنین موظف‌اند اطلاعات حساب مقصد را در صورت درخواست مراجع قضایی ارائه دهند.
در صورت پرداخت اشتباه وجه در دستگاه پوز غیرمرتبط، می‌توان با استناد به قانون مدنی و قانون مبارزه با پول‌شویی، اقدامات زیر را انجام داد:
۱. جمع‌آوری مدارک
۲. ارسال اظهارنامه
۳. طرح دعوی حقوقی
۴. شکایت کیفری یا مراجعه به پلیس فتا
۵. گزارش به مراجع نظارتی مالی
جهت اطلاع بیشتر با ما در تماس باشید.
مهناز اسفندیاری وکیل پایه یک دادگستری و عضو کانون وکلای دادگستری مرکز
