با اجرایی شدن قانون جدید چک در ایران، تمامی چک‌ها باید در سامانه صیاد (سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته‌چک) ثبت شوند. ثبت چک در این سامانه، شفافیت در معاملات مالی را افزایش داده و مانع از صدور چک‌های بی‌اعتبار می‌شود. اما اگر چکی به نام شما صادر شود و در این سامانه ثبت نشود، چه باید کرد؟ در این مقاله، به بررسی گام‌به‌گام روش‌های قانونی برای پیگیری چنین چک‌هایی می‌پردازیم.
چک ثبت نشده چیست و چرا اهمیت دارد؟
چک ثبت نشده، به چکی گفته می‌شود که اطلاعات آن (شامل مبلغ، تاریخ سررسید، و مشخصات گیرنده) در سامانه صیاد ثبت نشده است. بر اساس قانون جدید، ثبت چک در این سامانه الزامی است و بدون آن، چک از نظر قانونی فاقد اعتبار است. در چنین شرایطی:
- بانک‌ها نمی‌توانند وجه چک را پرداخت کنند.
- دارنده چک امکان پیگیری سریع و قانونی آن را از دست می‌دهد.
بنابراین، بررسی وضعیت ثبت چک قبل از پذیرش آن بسیار حیاتی است.
چگونه وضعیت ثبت چک را بررسی کنیم؟
برای استعلام وضعیت چک، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- اپلیکیشن‌های بانکی: با وارد کردن شناسه 16 رقمی صیاد در این اپلیکیشن‌ها، وضعیت چک را بررسی کنید.
- پیامک: شناسه صیادی چک را به شماره 701701 ارسال کنید. سامانه به شما اطلاع می‌دهد که آیا چک ثبت شده یا خیر.
- سایت بانک مرکزی: به وبسایت بانک مرکزی مراجعه کنید و اطلاعات چک را وارد کنید.
اگر سامانه اعلام کرد که چک ثبت نشده است، باید برای حل این موضوع اقدام کنید.
مراحل پیگیری قانونی چک ثبت نشده
1. مذاکره مستقیم با صادرکننده
ابتدا با صادرکننده چک تماس بگیرید و از او بخواهید که چک را در سامانه صیاد ثبت کند. طبق قانون، این وظیفه صادرکننده است و شما نیازی به انجام این کار ندارید.
- اگر صادرکننده موافقت کرد، از او بخواهید اطلاعات چک را در سامانه ثبت و تأیید کند.
2. مراجعه به بانک
در صورتی که مذاکره مستقیم نتیجه نداد، می‌توانید به بانک صادرکننده چک مراجعه کنید و موضوع را اطلاع دهید.
- بانک می‌تواند با صادرکننده تماس بگیرد و او را ملزم به ثبت اطلاعات چک کند.
- این مرحله ممکن است زمان‌بر باشد، اما اغلب صادرکننده برای جلوگیری از مشکلات بعدی، اقدام به ثبت چک می‌کند.
3. ارسال اظهارنامه قضایی
اگر صادرکننده همچنان از ثبت چک امتناع کند، باید از طریق دفاتر خدمات قضایی اقدام به ارسال اظهارنامه رسمی کنید. در این اظهارنامه، موارد زیر را قید کنید:
- مشخصات چک و مبلغ آن.
- درخواست ثبت چک در سامانه صیاد.
- اعلام پیامدهای قانونی در صورت عدم همکاری.
4. شکایت در مراجع قضایی
در صورت عدم پاسخ به اظهارنامه یا امتناع از ثبت چک، می‌توانید شکایت خود را در مراجع قضایی ثبت کنید.
- شورای حل اختلاف: اگر مبلغ چک کمتر از 20 میلیون تومان است، به شورای حل اختلاف مراجعه کنید.
- دادگاه حقوقی: برای چک‌هایی با مبلغ بیش از 20 میلیون تومان، باید به دادگاه حقوقی مراجعه کنید.
مدارک لازم برای شکایت:
- اصل چک.
- نتیجه استعلام سامانه صیاد مبنی بر عدم ثبت چک.
- کپی کارت ملی و شناسنامه.
- اظهارنامه ارسال‌شده (در صورت وجود).
پیامدهای قانونی برای صادرکننده چک ثبت نشده
طبق قانون، صادرکننده چکی که آن را در سامانه صیاد ثبت نکند، با پیامدهای زیر روبه‌رو خواهد شد:
- عدم اعتبار قانونی چک: چک ثبت نشده، حتی در صورت وجود در وجه شما، در بانک قابل پرداخت نیست.
- شکایت حقوقی: دارنده چک می‌تواند از صادرکننده شکایت کند و دادگاه می‌تواند او را به پرداخت وجه چک محکوم کند.
- محدودیت‌های بانکی: صادرکننده ممکن است با مسدودی حساب یا ممنوعیت صدور دسته‌چک مواجه شود.
چگونه از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از مواجهه با چک‌های ثبت نشده، نکات زیر را رعایت کنید:
- قبل از پذیرش چک، حتماً وضعیت آن را در سامانه صیاد استعلام کنید.
- از صادرکننده بخواهید که چک را بلافاصله پس از صدور در سامانه ثبت کند.
- در صورت بروز مشکل، سریعاً اقدامات قانونی را انجام دهید تا زمان از دست نرود.
قانون جدید صدور چک به‌منظور افزایش شفافیت مالی طراحی شده است و ثبت چک در سامانه صیاد بخش مهمی از این فرآیند است. اگر با چکی مواجه شدید که ثبت نشده بود، مراحل فوق را به‌دقت دنبال کنید. اقدامات سریع و قانونی می‌تواند از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کند و حقوق شما را تضمین نماید.
برای دریافت مشاوره حقوقی در این زمینه، می‌توانید با وکلای مجرب مشورت کنید یا از دفاتر خدمات قضایی کمک بگیرید.
